Κύκλος Βιομηχανικής Αρχαιολογίας – Μια ημέρα στο Λαύριο

Από την αρχαιότητα, η περιοχή της Λαυρεωτικής ήταν γνωστή για τα πολύτιμα μεταλλεύματά της, στην εκμετάλλευση των οποίων στηρίχθηκε και αναπτύχθηκε οικονομικά η Αθήνα των κλασικών χρόνων.

Ο Θορικός, αρχαία σημαντική παράλια πόλη της Λαυρεωτικής που έλεγχε τα γειτονικά μεταλλεία του Λαυρίου, υπήρξε σημαντικό κέντρο μεταλλουργίας από τη Μυκηναϊκή Εποχή, ωστόσο τη μεγάλη του ακμή γνώρισε τον 5ο-4ο αιώνα π.Χ., χάρη στην εντατικοποίηση των μεθόδων εξόρυξης και επεξεργασίας των αργυρομολυβδούχων κοιτασμάτων. Η περιοχή εγκαταλείφτηκε μετά την εξάντληση των μεταλλείων του Λαυρίου και την καταστροφή του Θορικού από τους Ρωμαίους το 86 π.Χ.

Η εκμετάλλευση των μεταλλείων του Λαυρίου ξαναρχίζει το 1865 από την ιταλο-γαλλική εταιρεία Hilarion Roux & Cie, που στη συνέχεια εξαγοράστηκε το 1873 από Έλληνες κεφαλαιούχους και δημιουργήθηκε η Ελληνική Εταιρεία Μεταλλείων Λαυρίου (ΕΕΜΛ), η οποία λειτούργησε έως το 1940. Παράλληλα, το 1875 ο Ιωάννης-Βαπτιστής Σερπιέρι, που μετείχε στην πρώτη εταιρεία, ίδρυσε τη Γαλλική Εταιρεία Μεταλλείων Λαυρίου (ΓΕΜΛ), που διέκοψε οριστικά τη λειτουργία της μόλις το 1989. Το ελληνικό δημόσιο εξαγόρασε τις εγκαταστάσεις της ΓΕΜΛ και παραχώρησε τη χρήση τους στο Εθνικό Μετσόβειο Πολυτεχνείο με την υποχρέωση του τελευταίου να δημιουργήσει το Τεχνολογικό-Πολιτιστικό Πάρκο.

Η διάσωση του μεταλλουργικού συγκροτήματος της Γαλλικής Εταιρείας αποτελεί μέχρι σήμερα το σημαντικότερο ως προς την κλίμακα έργο στο πεδίο της Βιομηχανικής Κληρονομιάς στην Ελλάδα.

Στην εξόρμηση αυτή, ξετυλίγουμε το νήμα της μεταλλευτικής δραστηριότητας του Λαυρίου, από την αρχαιότητα ως τον 20ο αιώνα, με την συνδρομή του δρ Γιώργου Δερμάτη – ιστορικού και του Αντώνη Πλυτά, ηλεκτρολόγου – μηχανικού. Από τα πλυντήρια του Θορικού στους εξαιρετικά αποκατεστημένους χώρους της ΓΕΜΛ, παρακολουθούμε την εξέλιξη μιας περιοχής, που έχει χαρακτηριστεί ως η ‘αρχαιότερη βιομηχανική πόλη της Ευρώπης’. Η δε επίσκεψη σε χώρους εργασίας όπως το Μηχανουργείο μας δίνει μια εικόνα των συνθηκών εργασίας και την καθημερινότητας των εργατών και μαστόρων που έζησαν και εργάστηκαν εκεί.

Η συναρπαστική περιήγηση βιομηχανικής αρχαιολογίας στη Λαυρεωτική, καταλήγει για ξεκούραση και φαγητό στο γραφικό, και κοσμοπολίτικο πλέον, Λαύριο.

Η εξόρμηση γίνεται σε συνεργασία με την ομάδα της ΒΙ.Δ.Α. στο πλαίσιο του Κύκλου Γνωριμίας με την Βιομηχανική Αρχαιολογία.